Rusya'da işçi hareketi, sanayimizin geri kalmışlığından dolayı ancak ‘90'lı yıllarda gelişmeye başladı. Rusya işçi sınıfı hareketinin bu gelişimi, başka bir dizi ülkede işçi sınıfının çoktan başlamış olan geniş çaplı devrimci mücadeleleri döneminde, Büyük Fransız Devrimi'nin, 1848 Devrimi'nin ve 1871 Paris Komünü'nün mevcut deneyimleri ışığında başladı.
Yasalcı: Bana öyle görünüyor ki, sosyal-demokrat basında tasfiyecilerle yapılan savaşımın ve tartışmaların aşırı sertliği, hırsı büyük ölçüde parlattı ve bir ölçüde anlaşmazlığın özünü gölgeledi.
Duma'da Synod bütçesi görüşülürken Milletvekili Surkov'un yaptığı konuşma ve bu konuşmanın taslağı görüşülürken Duma grubumuzda yapılan tartışma, özellikle şu anda son derece önemli ve ivedi bir sorun ortaya çıkarttı.
"St. Petersburg Devrimci Partisinin Örgütlenmesi" taslağının eleştirisi isteğinizi memnuniyetle yerine getiriyorum. (Anlaşılan, bununla, St. Petersburg'daki Rusya Sosyal-Demokrat İşçi Partisinin çalışmalarının örgütlenmesini kastediyorsunuz.) Ortaya koyduğunuz mesele öylesine önemli ki, St. Petersburg Komitesinin bütün üyeleri ve hatta genel olarak bütün Rusya Sosyal-Demokratları bu meselenin tartışılmasına katılmalıdırlar.
Lenin bu makaleyi 1901 Mayıs’ında kaleme almış ve Iskra gazetesinin 4.sayısında yine Mayıs 1901’de yayınlanmıştır. Lenin’in “Örgütlenme Üzerine” yoğunlaştığı üç makaleden ilkini oluşturan bu yazı, daha sonra kaleme alacağı “Ne Yapmalı ?” eserinin de hazırlığı niteliğindedir. Dönemin nitelemesine ilişkin makalede geçen “Sosyal Demokrat” nitelemesini II.Enternasyonal Dönemi olduğu gerçeğinden yola çıkarak bugün için “Komünistler” olarak anlamak gerekiyor.
Sosyalistler için acil (immediate) bir eylem programı olarak barış sorunu ve onunla ilişkili olarak barış koşulları sorunu, evrensel bir ilgi görüyor. Sorunu, alışılagelen küçük-burjuva ulusal görüş açısından değil, ama gerçekten proleterce ve enternasyonalist açıdan ortaya koyma çabalarından ötürü Berner Tagwacht'a şükran borçluyuz. n° 73'te ("Friedenssehnsucht"), barış özlemi olan Alman sosyal-demokratların, junker hükümetinin siyasetiyle ilişkiyi kesmelerine (sich lossagen) ait başyazı notu mükemmeldi.
Menşevikler Parti'yi açıkça İkinci Kongre'nin vardığı yerden geriye, eski örgütsel dağınıklığa, teşkilatın eski amatörce metodlarına ve dar görüşlülüğüne çekmeye çalışıyorlardı.
Menşeviklere şiddetli bir cevap vermek gerekiyordu.
Bu cevabı, Mayıs 1904'de yayınlanan Bir Adım İleri, İki Adım Geri adlı ünlü kitabında, Lenin verdi.
