8 Mart 1857 tarihinde, ABD'nin New York kentinde, tekstil fabrikasında çalışan 40.000 dokuma işçisi kadın daha iyi haklara ve çalışma koşullarına sahip olmak için düşük ücreti insanlık dışı çalışma koşullarını ve uzun çalışma saatlerini protesto ederek greve başladılar. Polisin işçilere saldırması ve onları fabrikaya kilitlemesinden sonra ortaya çıkan yangında işçilerin fabrika önüne kurulan barikattan kaçamaması sebebiyle 129 kadın işçi can verdi. Bu bir katliamdı.
26-27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonal toplantısı Kadın Konferansında Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin önderlerinden Clara Zetkin 8 Mart 1857 tarihinde yangında ölen kadın işçilerin anısına 8 Mart tarihinin Dünya Kadınlar Günü olması konusunda bir karar tasarısı sundu ve bu karar oy birliği ile kabul edildi.
1917 Büyük Ekim Devrimi’nden sonra 8 Mart Sovyetler Birliği’nde resmi tatil günü ilan edildi. Bu gün daha sonra tüm halk demokrasileri ve sosyalist ülkelerde resmi tatil olarak uygulandı. 1945 yılında Dünya Demokratik Kadın Federasyonu’nun kuruluşu ile 8 Mart tüm dünyada komünist kadınların sınırlarını aşan çerçevede işçi ve emekçi kadınlar tarafından örgütlü olarak kutlanmaya başlandı.
1975’den itibaren Birleşmiş Milletler Dünya Kadınlar Günü’nü kutlamaya başladı ve 1977 yılında BM Genel Kurulu’nda alınan karar ile 8 Mart Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edildi. Bu Dünya Sosyalist Sistemi’nin elde ettiği bir kazanımdı.
Türkiye’de 8 Mart’lar ilk kez 1921 yılında iki komünist kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova'nın öncülüğünde gerçekleştirildi ve ondan sonraki uzun yıllar boyunca “komünist kadınların bayramı” olduğu gerekçesi ile yasaklandı. 1975 yılında İlerici Kadınlar Derneği – İKD’nin kurulması ile birlikte 8 Mart’lar Türkiye’de işçi yatağı semtlerde, gecekondu mahallelerinde, fabrika ve işyerlerinde kutlanmaya başlandı ve takip eden yıllarda 1980 askersel faşist darbesine kadar yığınsal olarak kutlandı. 12 Eylül faşizmi 8 Mart’ı tekrar yasakladı. Ancak 8 Mart’lar gerçek anlamında hiçbir zaman engellenemedi. En ağır gizlilik koşullarında dahi komünist kadın hücreleri 8 Mart kutlamalarını gerçekleştirdiler.
80’li yıllar Türkiye’de aynı zamanda feminist kadın hareketinin gelişmeye başladığı yıllar oldu. Kızıl 8 Martlara böylece mor 8 Martlar eklendi. Bu olumlu bir gelişme oldu. 8 Mart’ın çıkış nedeni silikleştirilmediği ve gerçek içeriği ile kutlandığı sürece 8 Martların daha geniş kadın çevreleri tarafından talepleri genişleterek kutlamaları sevindiricidir. Günümüzde de feminist kadınların 8 Mart kutlamalarını selamlıyoruz.
1980 sonrası 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlamalarını tüm baskı ve tutuklamalara rağmen engelleyemeyen burjuva iktidarları bu sefer 8 Mart’ın içeriğini boşaltarak tüketime yönelik “sevgililer günü” benzeri bir güne çevirmeye çalıştılar.
1980 sonrası devrimci kadın hareketi açısından çok önemli bir gelişme daha oldu. Kürt Özgürlük Hareketi kadın sorununa, kadının mücadele etmesi ve özgürleşmesi temelinde yeni bir açılım getirdi. “Jin Jiyan Azadi” belgisi ile niteleyebileceğimiz bu atılım bugün sadece Kürdistan’da değil, sadece Türkiye’de değil, dünyanın bir dizi ülkesinde kadın hareketini geliştirdi ve yeni bir içerik kazandırdı.
Bugün Türkiye ve Kürdistan’da kadınlara yönelik şiddet devlet terörü ile başlayarak aile içi şiddet ve erkeklerin kadınlara uyguladığı şiddete kadar gelişmiştir. Kadınlara ve genç kızlara yönelik taciz, tecavüz ve katletmeler artmıştır. Kadın sorununun kesin çözümü bir eğitim ve kültür meselesidir. Bu eğitim ve kültür ancak sosyalist içerikte olursa kadınların gerçekten eşit hakları kazanılmış olacaktır. Bu konu kadınların olduğu kadar erkeklerin de sorunu olmalıdır. Sınıf bilinci almış kadınlar ve erkekler bu konuda nettir. Cinsiyetçi, yeni ayrışmalara yol açan mücadele içerikleri değil, sınıf savaşımı gerçeğine dayanan bakış açıları kadınların kurtuluşu ve özgürleşmesi açısından kalıcı ve sürekli tek seçenektir. Onun için 8 Mart kızıldır ve kızıl kalacaktır!
Tüm dünya emekçi kadınlarının 8 Mart günü kutlu olsun!
Türkiye Komünist Partisi
Merkez Komitesi
8 Mart 2023